Stanowisko psychoterapeutów w sprawie pomocy psychologicznej dla ofiar katastrof
Pismo jest stanowiskiem psychoterapeutów w sprawie praktyk zagrażających zdrowiu poszkodowanych mających ostatnio miejsce w związku z wypadkiem polskiego autokaru pod Berlinem. Tyczy się to jednak postępowania z ofiarami wszelkich katastrof. Zostało ono we wrześniu 2010 przesłane do przedstawicieli władz i mediów w Polsce. >> Pobierz dokumentPrawo regulujące psychoterapię
Artykuły z dziedziny psychoterapii
Zapraszamy do śledzenia tego działu - wkrótce pojawią się kolejne artykuły.Petycja psychoterapeutów dotycząca ustawy
Do:
Minister Zdrowia RP
Prezes Rady Ministrów RP, Pan Donald Tusk
Ministerstwo Zdrowia
ul. Miodowa 15
00-952 Warszawa
022-6349326
m.sobotka@mz.gov.pl, kancelaria@mz.gov.pl, kancelaria-mz@mz.gov.pl
My, psychoterapeuci polscy zwracamy sie z petycją do Ministerstwa Zdrowia o dokonanie zmian w projekcie Ustawy o niektórych zawodach medycznych z dnia 26.06.08.
Projekt Ustawy ma następujące wady:
1. Ogranicza dostęp do zawodu psychoterapeuty do psychologów i lekarzy, na co brak merytorycznego uzasadnienia w badaniach naukowych.
2. Narusza uzgodnienia Ministerstwa Zdrowia i środowiska psychoterapeutów powzięte w ostatnich dwóch latach
3. Narusza prawa nabyte licznych wykwalifikowanych psychoterapeutów mających wykształcenie inne niż psychologiczne czy lekarskie.
4. Narusza interesy osób, które w dobrej wierze podjęły kształcenie w psychoterapii, a ukończyły studia inne niż psychologiczne czy medyczne.
5. Narusza prawa nabyte psychoterapeutów należących do profesjonalnych renomowanych stowarzyszeń psychoterapeutycznych.
6. Zamiast usytuować Polską Radę Psychoterapii w ustawie, umieszcza ją w delegacji.
7. Zamiast uznać dorobek szkoleniowy i certyfikaty renomowanych polskich stowarzyszeń kształcących i/lub certyfikujących w zawodzie psychoterapeuty – wyklucza je, w ich miejsce tworząc monopol towarzystw psychologicznego i psychiatrycznego.
8. Uznaje, bez podstaw merytorycznych, jako obowiązujące certyfikaty dwóch arbitralnie wybranych sekcji psychoterapii stowarzyszeń które zrzeszają zawody inne niż zawód psychoterapeuty – psychologów i psychiatrów, a wyklucza uprawnienia nadawane przez profesjonalne stowarzyszenia psychoterapeutyczne. Budzi to zdziwienie i niepokój.
9. Narusza tym samym konstytucyjną równość podmiotów wobec prawa.
10. Przy drastycznie ograniczonym dostępie pacjentów do usług psychoterapeutycznych (w Polsce brakuje 17.000 psychoterapeutów) zmniejszy go jeszcze bardziej.
11. Może spowodować utratę pracy przez wykwalifikowanych psychoterapeutów i zmusić pracodawców do zwalniania z pracy psychoterapeutów mających certyfikaty 18 stowarzyszeń psychoterapeutycznych, lub tam się szkolących.
12. Narusza podstawy zawodu psychoterapeuty, jako zawodu wolnego i niezależnego, ujęte nie tylko w Strasbourg Declaration European Association for Psychotherapy, ale przede wszystkim w ustaleniach Polskiej Rady Psychoterapii.
13. Uzależnia los kilku tysięcy psychoterapeutów niezrzeszonych w stowarzyszeniach od uznaniowej decyzji Komisji Ministerstwa Zdrowia, która nie jest ciałem tworzonym przez psychoterapeutów, powodując tym samym niepokój i brak możliwości planowania kariery zawodowej.
14. Jest niekorzystna dla pacjentów ograniczając jeszcze bardziej ich dostęp do psychoterapii prowadzonej przez kompetentnych psychoterapeutów.
Dlatego prosimy o:
1. dopuszczenie do zawodu psychoterapeuty magistrów studiów humanistycznych, społecznych, przyrodniczych i lekarzy medycyny.
2. uznanie certyfikatów psychoterapeuty wszystkich stowarzyszeń psychoterapeutycznych, które kształcą zgodnie z ustalonymi standardami, oraz uznanie za ważne szkoleń rozpoczętych w tych stowarzyszeniach.
3. niedopuszczanie do zawłaszczenia naszego zawodu przez jakikolwiek monopol czy korporację.
4. uznanie naszych praw nabytych jako psychoterapeutów
5. takie sformułowanie przepisów, by o merytorycznym wymiarze zawodu psychoterapeuty, w tym o zasadach przyznawania uprawnień zawodowych, demokratycznie decydowali psychoterapeuci.
Uwzględnienie naszych postulatów spowoduje:
1. korzyść dla pacjentów – zwiększy sie liczba dostępnych psychoterapeutów o sprawdzonych kwalifikacjach, uprawiających różnorodne kierunki psychoterapii. Korzystanie z psychoterapii zmniejsza spożycie leków, zmniejsza objawy psychopatologiczne i podwyższa jakość życia.
2. korzyść dla psychoterapeutów – zostaną uznane słuszne prawa wykwalifikowanych profesjonalistów, a tym co pragną się w tym zawodzie wykształcić, zostanie dany klarowny system szkolenia i uznawania kwalifikacji. To zapobiegnie tworzeniu się podziemia psychoterapeutycznego.
3. wykwalifikowani psychoterapeuci nie stracą pracy, co zapobiegnie niepokojom społecznym w tym środowisku
4. zabezpieczenie przed powstaniem kolejnej monopolistycznej korporacji zawodowej.
5. zmniejszenie obciążenia pracą Ministerstwa poprzez oddanie zadań merytorycznych dotyczących psychoterapii samym psychoterapeutom.
6. pogodzenie potrzeby zabezpieczenia pacjentów z potrzebą otwartości na wolny rynek, co daje szansę na podniesienie dostępności i poziomu usług psychoterapeutycznych.
Wyrażając nadzieję, że Ministerstwo życzliwie się odniesie do naszych postulatów, dziękujemy za dotychczas podjęte wysiłki na rzecz naszego zawodu.
Niżej podpisany/a:
Milena Karlinska-Nehrebecka
Polskie Towarzystwo Psychoterapii Integratywnej
31-408 Krakow
autor3450@petycje.pl
Powrót
Przeczytaj i działaj - apel do członków PTPI
Drogie Koleżanki i Koledzy,11 sierpnia Ministerstwo Zdrowia zaskoczyło nas przekazaniem to tzw. Konsultacji społecznych ustawy o niektórych zawodach medycznych (dobry sobie czas wybrali na kontakt z ludźmi pracy na urlopie).
Ustawa ta, która ma wejść w życie 1 stycznia 2009, reguluje m.in. sprawy związane z zawodem psychoterapeuty. Niestety reguluje je w sposób dla środowiska psychoterapeutycznego niekorzystny. Dwa dobrze znane nam Towarzystwa sprawnie zabezpieczyły tam swoje interesy, wprowadzając m.in. zapis o tym, iż psychoterapeutą może zostać tylko mgr psychologii oraz lekarz medycyny, który ukończy akredytowane szkolenie, a nie wiedzieć czemu akredytacje już otrzymały ww Towarzystwa, mimo, iż ustawa dopiero się tworzy. To jest to co się rzuca w oczy jako pierwsze, ale w projekcie jest wiele innych nieścisłości, utrudnień i zapisów korupcjogennych.
Jeśli leży wam na sercu stworzenie dobrej dla środowiska psychoterapeutycznego i dla pacjentów ustawy, poczytajcie załączony tekst i wysyłajcie swoje opinie na podany niżej adres. Każdy głos się liczy. Ministerstwo powinno wiedzieć, co o jego propozycji myślą ludzie, którzy zwyczajnie pracują w zawodzie, a nie zajmują się politykowaniem. Czasu nie ma dużo, gdyż termin zgłaszania uwag mija 12 września.
Przekazany do uzgodnień zewnętrznych
w dniu 11 sierpnia 2008 roku
Termin zgłaszania uwag upływa
12 września 2008 roku
Uwagi prosimy przesyłać na adres
m.sobotka@mz.gov.pl
Poniżej adres, pod którym znajdziecie poponowany projekt ustawy.
Projekt ustawy
Serdecznie pozdrawiamy
Zarząd PTPI
Powrót
Jak wybrać dobrego psychoterapeutę
Kim jest psychoterapeuta w Polsce
Psychoterapeuta to wysoko wykwalifikowany specjalista, który po studiach magisterskich lub medycznych (np. psychologii, socjologii, teologii, pedagogice, matematyce, medycynie etc) przeszedł co najmniej 4- letnie szkolenie, trwające nie mniej niż 1200 godzin, obejmujące własną psychoterapię, praktykę pod superwizją, staż kliniczny i przedmioty specyficzne dla psychoterapii (np. diagnoza nozologiczna i psychoterapeutyczna, psychopatologia, etyka psychoterapeuty, medyczne podstawy psychoterapii, metody interwencji psychoterapeutycznych itd).
Psychoterapeuta jest jednocześnie członkiem jednego z około 20 towarzystw psychoterapeutycznych działających w Polsce (Polska Rada Psychoterapii). Są one zrzeszone w macierzystych organizacjach międzynarodowych lub europejskich (np. European Association for Psychotherapy, International Psychoanalytical Association czy European Association for Neuro-Linguistic Psychotherapy). Stowarzyszenie ręczy za jego pracę.
Obecnie trwają prace legislacyjne nad ustawowym uznaniem stanu faktycznego polskiej psychoterapii.
Zgłoś się do psychoterapeuty, a nie przedstawiciela innego zawodu
Jest wiele profesji związanych ze zdrowiem, zdrowiem psychicznym i pomocą psychologiczną. Wiele osób myli psychoterapeutę z psychologiem, psychiatrą, neurologiem czy fizjoterapeutą.
Psychoterapia jest zawodem odrębnym, wymagającym specyficznego wieloletniego przygotowania i wykonywanym według określonych reguł.
Nie każdy, kto się podaje za psychoterapeutę, nim jest
Psychoterapia jest stosunkowo młodym zawodem i przez to nie dość znanym opinii publicznej. Często też media podają błędne informacje na temat psychoterapii i zawodu psychoterapeuty.
Warto pamiętać, że wyróżnia go spośród innych podobnych (psycholog, psychiatra) to, że adept musi przejść własną psychoterapię i specyficzne szkolenie po studiach, trwające co najmniej 4 lata.
Według standardów europejskich szkolenie po studiach wynosi co najmniej 1400 godzin. Istotne miejsce zajmuje praktyka pod superwizją i przedmioty specyficzne dla psychoterapii. W specjalistycznych stowarzyszeniach psychoterapeutycznych wymagany jest zwykle dłuższy okres kształcenia, w praktyce wynosi tam często 7-10 lat.
Łatwo zatem zrozumieć, że jeśli za psychoterapeutę podaje się ktoś, kto właśnie skończył studia magisterskie, specjalizację lekarską czy specjalizację w psychologii klinicznej, a nie wspomniane wieloletnie szkolenie – nie może nim być. Nie jest też psychoterapeutą ktoś, kto skończył jedynie 2- letnie studia podyplomowe, czy podobne częściowe przeszkolenie.
Certyfikat psychoterapeuty
Jest dokumentem wydawanym przez stowarzyszenia psychoterapeutyczne. Potwierdza, że dany psychoterapeuta ukończył szkolenie w modelu właściwym dla danej odmiany psychoterapii (np. psychoanalitycznej, integratywnej czy systemowej), jego umiejętności zostały zweryfikowane, respektuje kodeks etyczny psychoterapeuty macierzystego stowarzyszenia, a jego praca podlega różnym formom kontroli za strony tej organizacji.
W Polsce jest obecnie około 20 specjalistycznych stowarzyszeń psychoterapeutycznych powiązanych z organizacjami międzynarodowymi, kształcących na wysokim poziomie. Bądź ostrożny, gdy przedstawiciel jakiegoś stowarzyszenia próbuje dyskredytować inne stowarzyszenie albo twierdzi, że tylko certyfikaty jednego lub dwóch stowarzyszeń są wiarygodne. Etycznie postępujący psychoterapeuci nie deprecjonują innych psychoterapeutów.
Czy psychoterapeuta to tylko ktoś, kto ma certyfikat Polskiego Towarzystwa Psychologicznego lub Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego?
Nie.
Te dwie organizacje zawodowe były jedynymi stowarzyszeniami zrzeszającymi psychologów, psychiatrów a
także psychoterapeutów, które tolerowały władze przed rokiem 1989. Po zmianie ustroju w Polsce powstały
liczne profesjonalne stowarzyszenia psychoterapeutyczne, afiliowane w renomowanych organizacjach
międzynarodowych, kształcące w zawodzie psychoterapeuty zgodnie ze standardami europejskimi. Większość z
nich jest zrzeszona w Polskiej Radzie Psychoterapii .
Wspomniane dwie organizacje są jednak jedynymi uznawanymi przez NFZ, dlatego polscy pacjenci zasadniczo nie mają dostępu do refundowanej psychoterapii prowadzonej przez specjalistów wyszkolonych przez stowarzyszenia stricte psychoterapeutyczne.
Jaki rodzaj psychoterapii
Na świecie jest praktykowanych około 200 kierunków (modalności) psychoterapii. Są one wyróżniane ze względu na teorię (np. psychoanaliza), twórcę (Erickson), lub status klientów (terapia rodzin).
W Polsce dotychczas są praktykowane głównie następujące modalności: analiza transakcyjna, EMDR, Gestalt, psychodrama, NLPt, hipnoterapia, terapia ericksonowska, terapia poprzez ciało, psychosomatoterapia, psychoanaliza i psychoterapia analityczna, psychoterapia ukierunkowana na rozwiązanie, psychoanaliza Lacanowska psychoanaliza grupowa, psychoterapia psychodynamiczna, psychoterapia zorientowana na proces, terapia jungowska, psychoterapia integratywna, psychoterapia integratywna chrześcijańska, terapia integracyjna, terapia poznawczo-behawioralna, terapia behawioralna, psychoterapia systemowa, terapia rodzin oraz psychoterapia eklektyczna. Z pewnością owych modalności będzie przybywać.
Konsultujący Cię psychoterapeuta może zalecić odpowiednią dla twoich kłopotów organizacyjną formę psychoterapii: indywidualną, małżeńską, rodzinną czy grupową.
Przedstawiciele różnych kierunków często toczą spory o wyższość jednych psychoterapii nad innymi. Warto pamiętać o tym, że jak wskazują badania naukowe, nie ma jednej psychoterapii pomocnej dla wszystkich pacjentów i problemów, a skuteczność psychoterapeuty bardziej zależy od jego cech osobistych niż praktykowanego podejścia psychoterapeutycznego. Dlatego w interesie pacjentów leży dostęp do różnych rodzajów psychoterapii i możliwość wyboru psychoterapeuty.
Skorzystaj z doświadczeń innych osób
Zapytaj znajomych, członków rodziny, przyjaciół, którzy korzystali z psychoterapii. Zapytaj znajomych psychoterapeutów albo lekarzy. Najlepiej tych, których ty cenisz – odpowiedni dla Ciebie ludzie zwykle polecają odpowiednich ludzi. Zapytaj osoby z rodziny albo z kręgów towarzyskich, najlepiej takich, którzy nie mają osobistego interesu w polecaniu kogoś. Nie idź na psychoterapię do osoby, z którą utrzymujesz kontakty towarzyskie. Tym niemniej, poczta pantoflowa jest bardzo dobrym źródłem informacji.
Oficjalne źródła informacji
Możesz korzystać z książki telefonicznej, Internetu, ogłoszeń w mediach, stron internetowych stowarzyszeń psychoterapeutycznych. Musisz jednak pamiętać, że każdy może w tych mediach napisać na swój temat co chce. Fora internetowe, gdzie konsumenci psychoterapii wymieniają uwagi, są dosyć miarodajne, ale mało jest na nich informacji o terapeutach. Jeśli jakiś terapeuta jest polecany przez różne osoby i źródła, jest to już bardzo istotna informacja.
Nie wszystko złoto co się świeci
Weź pod uwagę, że psychoterapeuta jest zobowiązany do przestrzegania pewnych zasad w reklamowaniu się. Powinien rzeczowo i rzetelnie opisać swoja ofertę oraz kwalifikacje. Jeżeli pisze o sobie że jest najlepszy, to masz niemal pewność trafienia na kogoś, kto wcale nie jest psychoterapeutą. Jeżeli ktoś nie podaje swojego przygotowania zawodowego, albo podaje w taki sposób, że czytelnik nie może sam ocenić informacji (np. szkoliłam się u Aarona Becka) – bądź ostrożny.
Opis kwalifikacji oznacza informację gdzie, w jakim zakresie, z jakim rezultatem ktoś się szkolił. Udział w jednodniowym warsztacie renomowanego nauczyciela może nie mieć nic wspólnego z pełnym przygotowaniem do zawodu. Instytucje szkolące psychoterapeutów zamieszczają na swoich stronach informacje o psychoterapeutach, którzy uzyskali u nich uprawnienia.
Bądź też ostrożny z terapeutami, którzy dużo prezentują się mediach takich jak telewizja czy ilustrowane magazyny, epatując swoim życiem rodzinnym czy wypowiadając się na tematy, w których nie są profesjonalistami. Co prawda tylko towarzystwa psychoanalityczne bardzo rygorystycznie formułują wymóg by psychoterapeuta był anonimowy, ale większość szkół psychoterapeutycznych podziela oczekiwanie pewnej powściągliwości w autoprezentacji.
Czy psychoterapeuta znany albo mający całą ścianę certyfikatów i dyplomów będzie lepszy od nieznanego? Niekoniecznie. Pewne badania wykazały, że często młodzi entuzjastyczni terapeuci osiągali lepsze rezultaty niż ich doświadczeni koledzy. Co więcej, jest wielu dobrych, a bardzo skromnie się prezentujących psychoterapeutów.
Czy psychoterapeuta z metropolii będzie lepszy od psychoterapeuty z prowincji? Szkolą się w tych samych ośrodkach, więc prawdopodobnie jedynym czym się będą różnić to wysokością opłat za psychoterapię.
Zebrałeś informacje. Czas na działanie.
Nawet polecany przez wielu ludzi i bardzo dobry terapeuta może nie być odpowiedni dla ciebie. Dlaczego? Podobnie jak jest z przyjaźniami. Możecie zwyczajnie do siebie nie pasować. Koniecznie przeprowadź rozmowę osobistą, sprawdź jak się z nim/nią czujesz. W końcu w terapii omawia się to, co trudne i bolesne. Musisz więc mieć do terapeuty zaufanie.
Warto porozmawiać z więcej niż z jednym psychoterapeutą i wybrać tego, który ci najbardziej odpowiada. Najpierw porozmawiaj telefonicznie i przedstaw dlaczego poszukujesz pomocy. Zobacz, jak się czujesz w rozmowie, czy ta osoba cię przyciąga czy też nie.
Jeśli reagujesz pozytywnie, umów się na konsultację. Odpowiedz sobie na pytanie, czy z tym terapeutą jesteś w stanie otwarcie rozmawiać o swoich sprawach. Czy cię słucha i rozumie. Czy masz wrażenie, że pomaga ci dostrzec sprawy, których wcześniej nie byłeś świadomy. Czy sprawia wrażenie mądrej osoby, która cię rozumie jako człowieka, a nie tylko przez pryzmat swojej teorii.
Po czym poznasz dobrego psychoterapeutę
To, jakim człowiekiem jest psychoterapeuta, jest ważniejsze od technik, jakie stosuje. Jeśli jest człowiekiem szczęśliwym i zadowolonym z życia, jest szansa, że potrafi w tym pomóc pacjentowi. Dobry terapeuta jest życzliwy, zainteresowany Tobą i tym, co Cię trapi. Szanuje Cię. Będzie odpowiadał na pytania dotyczące swojego przygotowania zawodowego i nie obrazi się, gdy go o to zapytasz.
Jeśli trzeba, otwarcie powie Ci co myśli, także jeśli jest to sprzeczne z Twoimi oczekiwaniami. To od niego masz szansę dowiedzieć się, jaka jest twoja sytuacja i jaki Ty jesteś, co nie zawsze może być przyjemne, ale jest niezbędne, jeśli chcesz coś zmienić.
Jest normalnym, żywym człowiekiem, zachowującym się jak inni ludzie. Często po rozmowie z nim nabierzesz nadziei albo doznasz ulgi.
Czego dobry psychoterapeuta nie robi
Nie żąda wygórowanych stawek (zorientuj się, jakie są średnie stawki w twoim miejscu zamieszkania). Jeśli akurat nie ma wolnych miejsc skieruje Cię do innego psychoterapeuty. Nie obiecuje, że Cię na pewno wyleczy (w psychoterapii znacznie więcej zależy od pacjenta niż od psychoterapeuty). Nie próbuje Cię dopasować do swoich teorii czy ideologii, ani tym bardziej, religii. Nie narzuca ci światopoglądu. Nie proponuje kontaktów towarzyskich, biznesowych ani w żadnym wypadku, erotycznych. Nie oczekuje od Ciebie podziwu. Nie zaspokaja swoich potrzeb psychicznych Twoim kosztem. Nie demonstruje swojej prywatności przed Tobą. Nie poświęca się dla Ciebie. Nie pozwala sobą manipulować. Nie deprecjonuje Twojego poprzedniego psychoterapeuty.
Jak oceniać kompetencje
Certyfikat psychoterapeuty jest właściwym dla tej profesji dokumentem stwierdzającym posiadanie kompetencji zawodowych. Ale możesz spotkać też dobrych psychoterapeutów- którzy nie mają certyfikatu.
Dyplomy i tytuły naukowe są oczywiście cenne, ale nie gwarantują, że ktoś skutecznie prowadzi psychoterapię. Tytuły akademickie obrazują wysiłek włożony w karierę naukową, która jest czymś odmiennym od czasochłonnego nabywania doświadczenia psychoterapeutycznego.
Istotna dla pacjentów jest przynależność psychoterapeuty do stowarzyszeń zawodowych, które wymagają stosowania się do standardów praktyki. Jeśli psychoterapeuta jest członkiem towarzystwa psychoterapeutycznego oznacza to, że nie jest anonimowy, a jakaś organizacja poręcza za jakość jego usług. Choć nikt i nic nie może ochronić przed nieetycznymi działaniami psychoterapeuty, to pacjent nieetycznie potraktowany przez swojego psychoterapeutę może złożyć zażalenie do komisji dyscyplinarnej danego towarzystwa.
Warto podkreślić, że psychoterapeuci należący do mniejszych stowarzyszeń, w których wszyscy znają swoją pracę, dają większe gwarancje, że ich sposób prowadzenia psychoterapii podlega społecznej kontroli. Masowe organizacje już tej właściwości nie mają, choć na pewno też jest w nich wielu dobrych psychoterapeutów. Dobrze świadczy o psychoterapeucie jeśli ma prosperującą prywatną praktykę psychoterapeutyczną. To Cię upewnia, że ma coś wartościowego do zaoferowania, gdyż w prywatnej praktyce pacjenci „głosują na psychoterapeutę nogami”.Pytania, jakie możesz zadać psychoterapeucie
Jakie ukończył szkolenie w psychoterapii, gdzie, jak rozległe, w jakiej szkole psychoterapii. Czy przeszedł własną psychoterapię. Jakie studia ukończył. Czy superwizuje swoją pracę. Do jakich profesjonalnych organizacji należy. Jakie ma przygotowanie do psychoterapii problemów z jakimi się zgłaszasz. Jak długo prowadzi psychoterapię. Jaki rodzaj psychoterapii proponuje i dlaczego.
Podsumowując
Wybierając psychoterapeutę kieruj się swoją intuicją i zdrowym rozsądkiem, bierz pod uwagę opinie osób wyleczonych i formalne kryteria kompetencji w zawodzie psychoterapeuty.
PowrótZawód psychoterapeuty wobec innych zawodów
Psychoterapeuta to wysoko wykwalifikowany specjalista, który po ukończeniu studiów magisterskich lub medycznych (np. psychologii, socjologii, teologii, pedagogice, matematyce, medycynie etc) przeszedł co najmniej 4 letnie szkolenie, trwające co najmniej 1200 godzin, obejmujące własną psychoterapię, praktykę pod superwizją, staż kliniczny i przedmioty specyficzne dla psychoterapii (takie jak diagnoza nozologiczna i psychoterapeutyczna, rozwój osobowości, społeczne i kulturowe uwarunkowania psychoterapii, psychopatologia, etyka psychoterapeuty, medyczne podstawy psychoterapii, metody interwencji psychoterapeutycznych itd).
Psychoterapeuta jest jednocześnie członkiem jednego z około 20 towarzystw psychoterapeutycznych działających w Polsce ( Polska Rada Psychoterapii ).
Zawód psychoterapeuty, w myśl ustaleń European Association for Psychotherapy, polega na ”…leczeniu osób cierpiących na psychozy, nerwice i zaburzenia psychosomatyczne…”, na interwencji kryzysowej, profilaktyce, ale także i na polepszaniu jakości życia i doradztwie, czy wreszcie, na superwizji.Psychoterapia jest odrębnym zawodem, niezależnym od psychologii i psychiatrii.
Innymi specjalistami zajmującymi się zdrowiem psychicznym w Polsce są:- lekarze ogólni
- lekarze innych specjalności
- neuropsycholodzy
- pedagodzy
- pielęgniarki psychiatryczne
- psycholodzy
- psycholodzy kliniczni
- psychiatrzy
- pracownicy socjalni
- terapeuci i instruktorzy terapii uzależnień
- terapeuci zajęciowi
- trenerzy i superwizorzy treningu grupowego, coache, life coache, doradcy.
Wielu z wymienionych profesjonalistów posiada pewne przygotowanie do udzielania jakiegoś rodzaju wsparcia czy pomocy psychologicznej, ale z definicji nie są przygotowani do prowadzenia psychoterapii. Często współpracują z psychoterapeutami i dlatego powinni posiadać podstawową wiedzę na temat psychoterapii. Niektórzy przedstawiciele wymienionych powyżej zawodów przechodzą także normalne kształcenie w psychoterapii i tak np. terapeuta uzależnień może także mieć dodatkowo kwalifikacje psychoterapeuty. Najwięcej wśród „dwuzawodowców“ jest psychoterapeutów, którzy ukończyli studia psychologiczne, terapeutów uzależnień oraz lekarzy psychiatrów. Ponieważ kompetencje i rodzaj pomocy udzielanej przez opisane grupy zawodowych są często mylone, opisujemy je tutaj, z konieczności, w skrócie. Dodatkową okolicznością jest stan polskiego ustawodawstwa, z jednej strony niedopracowanego, z drugiej, nienadążającego często za stanem wiedzy naukowej czy międzynarodowymi standardami psychoterapii. W tym tekście aspekty prawne psychoterapii nie są omawiane.
Lekarz – jest absolwentem sześcioletnich studiów na wydziale lekarskim akademii medycznej. Jego przygotowanie do udzielania pomocy psychologicznej po studiach obejmuje od 38 godzin do ponad 300 (w wyjątkowych przypadkach) godzin zajęć z psychiatrii, znacznie rzadziej z psychologii czy psychoterapii. Może przepisać leki psychotropowe. Nie jest przygotowany do prowadzenia psychoterapii.
Lekarz specjalista - to lekarz po podyplomowym kształceniu i zdaniu państwowego egzaminu w określonej dziedzinie medycyny (np. pediatrii czy rehabilitacji). Niekiedy w ramach kursów specjalizacyjnych miał kilkadziesiąt godzin psychiatrii. Nie jest psychoterapeutą.
Neurolog - jest lekarzem, który po studiach odbył dalsze podyplomowe kształcenie specjalizujące go w chorobach układu nerwowego i zdał państwowy egzamin. W ramach specjalizacji przeszedł także staż na oddziale psychiatrycznym. Diagnozuje i leczy takie choroby jak padaczka, czy guzy mózgu, ale nie nerwice czy depresję. Nie jest przygotowany doprowadzenia psychoterapii.
Neuropsycholog – jest psychologiem klinicznym specjalizującym się w diagnozie neuropsychologicznej i terapii neuropsychologicznej, w chorobach uszkadzających centralny układ nerwowy, np. po wylewach. Przeszedł kształcenie podyplomowe i zdał państwowy egzamin specjalizacyjny. Jego wykształcenie przygotowuje go także do udzielania pomocy psychologicznej, ale nie do prowadzenia psychoterapii.
Pedagog – jest magistrem studiów pedagogicznych (np. resocjalizacyjnej czy opiekuńczej). Wówczas na studiach miał różne przedmioty związane z psychologią. Niekiedy pedagogami nazywa się osoby, które ukończyły inne studia (biologię, chemię) i uczą tego przedmiotu w szkole, albo przeszły tzw. kurs pedagogiczny. Przygotowany jest do prowadzenia działań wychowawczych, reedukacyjnych, szkoleniowych, diagnozy pedagogicznej etc. Jego wykształcenie nie przygotowuje go do prowadzenia psychoterapii. Może jednak po ukończeniu studiów przejść szkolenie w psychoterapii. Pedagodzy zwykle pracują w szkołach, poradniach psychologiczno-pedagogicznych, placówkach penitencjarnych, centrach pomocy rodzinie, niekiedy w placówkach medycznych.
Pielęgniarka psychiatryczna – posiada co najmniej średnie wykształcenie pielęgniarskie, a często wyższe. Może prowadzić pewne formy pomocy psychologicznej, np. trening behawioralny.
Pracownik socjalny- może mieć wykształcenie pomaturalne lub magisterskie, przygotowujące go do interwencji środowiskowych na rzecz chorych lub pomocy chorym w placówkach pomocy społecznej. Nie oznacza to przygotowania do psychoterapii.
Psychiatra – jest lekarzem specjalistą, przygotowanym do diagnozowania zaburzeń psychicznych i do psychofarmakoterapii; monitorowania działania leków oraz do współpracy z psychoterapeutą i psychologiem klinicznym. W ramach podyplomowego kształcenia specjalizacyjnego nabywa teoretyczną wiedzą na temat psychoterapii, odbywa staże w placówkach psychiatrycznych. Program specjalizacji zaleca „różne formy pracy nad rozpoznawaniem i opanowaniem własnych emocji pojawiających się w kontakcie z pacjentami (np. grupy Balinta, superwizja prowadzonej psychoterapii)“ oraz zachęca do jednoczesnego szkolenie w zakresie psychoterapii. Psychiatra nie przechodzi własnej terapii, szkolenia praktycznego i teoretycznego oraz praktyki pod superwizją odpowiadających standardom europejskim. Każdy, kto korzysta z biologicznego leczenia zaburzeń psychicznych powinien w tym zakresie korzystać z opieki psychiatry. Część psychiatrów niezależnie przechodzi specjalistyczne całościowe szkolenie w psychoterapii i może wówczas uprawiać zarówno zawód psychoterapeuty jak i zawód psychiatry.
Psycholog – jest magistrem 5-letnich studiów psychologicznych na uniwersytecie. Ma on wiedzę o psychologii jako nauce, jej historii, różnych działach, koncepcjach i badaniach psychologicznych, w tym metodach testowych. Po dodatkowych szkoleniach może np. mieć uprawnienia do badania kierowców lub osób starających sie o pozwolenie na broń. Kontrowersyjna Ustawa o Zawodzie Psychologa nadaje psychologom wyłączność „diagnozy, opiniowania, orzecznictwa, psychoterapii i pomocy psychologicznej”. Tworzy to sytuację zagrażającą zdrowiu pacjentów, ponieważ psycholog, którego jedynym wykształceniem jest ukończenie studiów psychologicznych, nie ma dostatecznego przygotowania do prowadzenia psychoterapii. Psycholog nie jest psychoterapeutą. Po przejściu całościowego specjalistycznego szkolenia psycholog może stać się psychoterapeutą. Psycholodzy często pracują w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w placówkach oświatowych, w pomocy społecznej, w służbach mundurowych, w lecznictwie, ośrodkach diagnostycznych, w biznesie. Prowadzą też prywatne praktyki psychologiczne, w których prowadzą np. diagnozę dysleksji, badania inteligencji czy doradztwo.
Psycholog kliniczny – absolwent psychologii, który ma za sobą kilkuletnie szkolenie podyplomowe w psychologii klinicznej (nie mniej niż 3 lata) i zdał odpowiedni egzamin państwowy. Ma gruntowne przygotowanie teoretyczne i sporo praktycznego. Odbył staże w placówkach zajmujących się leczeniem, także zaburzeń psychicznych. Potrafi diagnozować zaburzenia psychiczne i stosować niektóre metody pomocy psychologicznej oraz prowadzić badania naukowe. Nie przechodzi jednak własnej psychoterapii, ani odpowiedniego, w perspektywie standardów europejskich, szkolenia psychoterapeutycznego. Psycholog kliniczny nie jest psychoterapeutą. Psycholodzy kliniczni często pracują w szpitalach psychiatrycznych i poradniach zdrowia psychicznego oraz innych placówkach opieki zdrowotnej. Część z nich prowadzi diagnozę na użytek sądów.
Terapeuta uzależnień – ma wyższe wykształcenie, przeszedł specjalistyczne szkolenie w terapii osób uzależnionych i członków ich rodzin i zdał egzamin certyfikacyjny z tego zakresu. Prowadzi terapię uzależnień od środków psychoaktywnych. Jego klientami mogą być osoby uzależnione i ich rodziny. Część terapeutów uzależnień przechodzi także odrębne szkolenie w psychoterapii.
Terapeuta zajęciowy – prowadzi dla pacjentów terapię zajęciową np. polegającą na działaniach artystycznych, organizacji wolnego czasu, kinezyterapii czy nauczaniu umiejętności społecznych. Musi mieć wykształcenie minimum średnie. Nie musi posiadać umiejętności psychoterapeutycznych ani przechodzić szkolenia w psychoterapii. Część terapeutów prowadzących artterapię jest jednak w pełni wyszkolonymi psychoterapeutami.
Instruktor terapii uzależnień – ma wąskie przygotowanie do asystowania terapeucie uzależnień. Przeszedł szkolenie praktyczne około 250 godzin. Nie wolno mu samodzielnie prowadzić terapii uzależnień. Wykształcenie wyższe nie jest wymagane. Często jest to osoba po leczeniu z uzależnienia lub tzw. współuzależnienia.
Trener i superwizor treningu grupowego, coach, life coach, doradca – Są to osoby o bardzo różnym stopniu przygotowania do szkolenia swoich klientów lub doradzania im. Część ma wyższe wykształcenie i potwierdzone przez jakąś organizację szkoleniową przygotowanie do prowadzenia zajęć kształcących rozmaite umiejętności, także psychologiczne. Potrafi na przykład prowadzić trening interpersonalny albo szkolić w technikach komunikowania czy oddychania holotropowego. Trener (po angielsku: coach) czy doradca (po angielsku counselor) nie jest psychoterapeutą.
Wyżej scharakteryzowani specjaliści często współdziałają w leczeniu rozmaitych chorób, zaburzeń czy rozwiązywaniu problemów.
Należy pamiętać, że w sytuacji zaburzeń czy problemów psychicznych, jeżeli potrzebna jest psychoterapia, to profesjonalistą przygotowanym do jej prowadzenia jest tylko psychoterapeuta.
Poszukując psychoterapeuty warto dokładnie zapoznać się z wyszkoleniem zawodowym osoby oferującej psychoterapię (patrz artykuł: Jak wybrać dobrego psychoerapeutę).
Powrót